Van data naar verkeersveiligheid: DSM-overlegtafels brengen vraag en aanbod bij elkaar
Een veiliger mobiliteitssysteem, daaraan werkt de community verkeersveiligheidsdata in het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata. De grote vraag hierbij is: aan welk soort data is behoefte en waarom? Via georganiseerde overlegtafels achterhalen Thomas Coolen en Henk Schravemade belangrijke wensen binnen het verkeersveiligheidsdomein. Wensen die misschien wel uitgroeien tot baten voor heel Nederland.
Een scherper verkeersbeleid, slimmer verkeersmanagement, meer veiligheid, betere reis- en routeinformatie: allemaal mooie, maatschappelijke doelstellingen die we liever gisteren dan vandaag realiseren. Slim gebruik van mobiliteitsdata biedt enorme kansen hierbij. Belangrijk is dan wél dat deze data aansluiten bij de behoeften van professionals die aan verkeersveiligheid en verkeersmanagement werken.
Een tactische tafel, gebruikersgroep en expertgroep
“Daarvoor richten we binnen DSM op elk thema tactische tafels en expertgroepen in. Voor verkeersveiligheidsdata voegen we daar een gebruikersgroep aan toe”, legt Thomas Coolen uit. Hij is community manager bij Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata en helpt binnen het DSM bij de overleggen op het thema verkeersveiligheid. Hij werkt daarin nauw samen met Henk Schravemade, voorzitter van de gebruikersgroep verkeersveiligheidsdata en deelnemer van de tactische tafel.
Aan de tactische tafels in het DSM overleggen teamleiders en afdelingshoofden van overheden, zoals gemeenten en provincies, over mobiliteitsdata binnen specifieke thema’s. Deze tafel bewaakt de voortgang op het thema, zet de grote lijnen uit en neemt officiële besluiten. De tafel verkeersveiligheid laat zich daarbij ‘voeden’ door een vast panel gebruikers en experts. “De gebruikers delen hun ervaringen uit de praktijk en laten weten wat er beter óf anders kan. Welke data missen ze nog? Welke tools voor het delen en gebruiken van data zouden handig zijn? De experts weten dan weer precies of en zo ja hoe dat technisch en verkeerskundig uitvoerbaar is.”
"De gebruikers delen hun praktijkkennis en de experts kijken wat technisch mogelijk is"
Opzetten overlegstructuur: tactische tafel en expertgroep
Door op deze wijze vraag en aanbod bij elkaar te brengen, is de kans groter dat mobiliteitsdata optimaal gebruikt worden. Maar wat komt er kijken bij het opzetten van zo’n overlegstructuur?
“Op ons thema hadden we al het Strategisch Plan Verkeersveiligheid, inclusief de bijbehorende governance”, vertelt Henk. “De leden van de stuurgroep van dit platform vormen nu onze tactisch tafel. Zij kennen elkaar en zitten in de materie, dus dat is een voordeel. Omdat het doel hier net anders is, is het uiteraard wel zoeken met elkaar hoe je zo’n tafel precies vormgeeft.”
Ook het opzetten van de expertgroep was relatief vlot geregeld. De leden zijn voornamelijk onderzoekers en themamanagers. De crux is hier om de juiste expertises in de groep te krijgen.
Extra aandacht voor de gebruikersgroep
De gebruikersgroep vereist meer aandacht. Een eerste uitdaging is om de verschillende typen gebruikers goed vertegenwoordigd te krijgen. “Dat resulteert al snel in een grote groep”, aldus Henk. “Onze gebruikersgroep telt meer dan 15 personen. Er zijn vertegenwoordigers van alle soorten wegbeheerders, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, marktpartijen, maatschappelijke partijen en kennisinstituten. Ook dataverstrekker NDW en het NTM zijn erbij.”
Een tweede punt is dat het bij de gebruikersgroep niet zozeer om feitelijkheden gaat, maar om wensen, voorkeuren en behoeften. Zoveel mensen zoveel meningen, dus met een grote groep kan een overleg al snel stroperig worden. “Het is dan extra belangrijk dat je goed bepaalt wat je wil bereiken en dat je dat voor ogen houdt: waar doen we het voor, wat is het grotere plaatje? Dat maken we ook duidelijk als we mensen uitnodigen. We willen commitment: ‘Dit verwachten we van je en dat gaat je minimaal zoveel tijd kosten. Op die manier houden we echt de dedicated mensen in de gebruikersgroep.”
“Bepaal voor ieder overleg wat je wil bereiken en houd het grotere plaatje voor ogen"
Goede voorbereiding van vergaderingen
Wat commitment betreft geven beide heren zelf het goede voorbeeld. Thomas: “We hebben vijf vergaderingen per jaar. Henk en ik komen elke twee weken bij elkaar om die voor te bereiden: wat wordt de agenda, welke stukken hebben we nodig, wat vragen we van ze als voorbereiding?”
Fysieke vergaderingen
Omdat de groep groot is, is ervoor gekozen om de vergaderingen van de gebruikersgroep uitsluitend ‘fysiek’ te doen. “Bij digitaal vergaderen krijg je duofocus. Dan zitten mensen drie dingen tegelijk te doen”, weet Henk. “We nemen ook niets op, dus erbij zijn is meemaken.”
Inspanningen verdienen zich terug
Het gevraagde commitment en de gedegen aanpak werpen hun vruchten af. De leden van de groep zijn actief, missen nauwelijks een vergadering en denken constructief-kritisch mee. Thomas: “En het grootste compliment voor de groep: er wordt naar ze geluisterd. De gebruikersgroep was het er bijvoorbeeld over eens dat visualisering van bepaalde data die nuttig zijn voor verkeersveiligheid meerwaarde biedt. NDW is dat nu aan het realiseren. Mijn collega Teun vertelt hier graag iets over."
“Stel dat je als verkeersveiligheidsmedewerker door je gemeente fietst”, legt Teun Kok uit, themamanager Verkeersveiligheid bij NDW. “Je wil een oudere op een scootmobiel inhalen, maar denkt: wat is het fietspad hier smal, erg onveilig! Op ons portaal kun vervolgens kijken hoe dit in de rest van jouw gemeente is. Je kunt de breedtes van wegen en fietspaden direct op een kaart inzien. Zo vindt je makkelijk de smalste fietspaden binnen jouw gemeente en kun je daar eventueel iets mee doen.”
Eerste kaart is al live
Aan die visualisaties wordt momenteel hard gewerkt. De kaart met snelheidslimieten staat al online. De kaart met de breedte van fietspaden uit het voorbeeld van Teun wordt momenteel getest en komt dus binnenkort live. Ook de kaarten van nog twaalf andere datasets volgen snel. Deze zijn te vinden op https://verkeersveiligheid.ndw.nu
Rol gebruikersgroep
“Die visualisaties van data op kaarten is een nadrukkelijke wens van de gebruikersgroep Verkeersveiligheisdata”, aldus Teun. “Ook de volgorde waarin we werken en de kaarten beschikbaar stellen, komt van hen: we werken met hun prioriteitenlijst.”
Op naar een veiligere samenleving
Henk sluit af met het volgende: "Dankzij deze opgezette overlegstructuur wordt het aanbod aan verkeersveiligheidsdata beter en nuttiger. En dat brengt het eindplaatje weer dichterbij: dat de professionals in het werkveld tot risicoanalyses, besluiten, ingrepen en ontwerpen komen die het mobiliteitssysteem, en daarmee onze samenleving, écht veiliger maken. “Daar zijn Thomas en ik best trots op”.