ITS: Maak Data Direct Bruikbaar!
De vernieuwde Ministeriële ITS-Regeling, die op 21 december 2025 ingaat, verplicht overheden en bedrijven om mobiliteitsinformatie, zoals verkeersbesluiten, wegafsluitingen en wegwerkzaamheden, als automatisch verwerkbare data beschikbaar te maken, indien de relevante gegevens als bron aanwezig zijn. Deze verplichting komt voort uit de Europese Richtlijn Intelligente Vervoerssystemen (Intelligent Transport Systems of ITS). Nederland vertaalt deze Europese regels naar een praktische, nationale uitvoering via de ITS-Regeling[1]. Tijdens deze uitwerkingsfase leidt de wijziging van de ITS-Regeling niet tot extra verplichte werkzaamheden, maar benutten we de tijd om een toekomstvast mobiliteitsdatasysteem op te zetten.
Waar de oude regeling vooral verplichtte om bepaalde basisinformatie vindbaar te maken op een centraal punt (het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata) wanneer deze digitaal beschikbaar is, zoals files en dienstregelingen, legt de herziening nu de nadruk op digitaal, uniform en automatisch verwerkbare data die voor iedereen toegankelijk is.
Nieuwe kansen voor overheden met ITS
Gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat nemen als wegbeheerders dagelijks besluiten die invloed hebben op de weggebruiker. Denk aan een nieuw verkeersbesluit, de invoering van 30 km/u in plaats van 50 km/u binnen de bebouwde kom, of een tijdelijke wegafsluiting. In de nieuwe Europese regels moeten deze maatregelen niet alleen worden vastgelegd, maar ook digitaal verwerkbaar worden aangeleverd. Dit zorgt ervoor dat de gegevens direct door systemen en apps gebruikt kunnen worden, waardoor handmatige fouten worden voorkomen en informatie betrouwbaar, actueel en uniform beschikbaar is.
In de praktijk betekent dit dat informatie die nu vaak alleen in documenten beschikbaar is, straks digitaal, gestandaardiseerd en direct bruikbaar wordt voor systemen en apps die weggebruikers informeren.
Betrouwbare en digitale mobiliteitsdata geeft wegbeheerders beter inzicht in hun wegennet en het gebruik ervan. Deze informatie helpt bij het sturen van verkeersstromen, het plannen van beheer en onderhoud en het ontwikkelen van effectief mobiliteitsbeleid. Zo maken we Nederland de komende jaren veiliger, beter bereikbaar en duurzamer.
Samenwerken aan resultaten
In Nederland is al veel mobiliteitsdata beschikbaar via dataknooppunten zoals de samenwerkingsverbanden decentrale openbaarvervoerautoriteiten (DOVA), het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) en het Nationaal Wegenbestand (NWB). Om deze data toekomstbestendig te maken, werken gemeenten, provincies en het Rijk samen aan een praktische aanpak voor de ITS-Regeling om de data beter bruikbaar te maken. Het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata (NTM) maakt inzichtelijk welke data beschikbaar is en waar, en ondersteunt de ontwikkeling van het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata (DSM). Daarbij is goede afstemming met Europese en internationale partners essentieel. Door met elkaar toe te werken aan bruikbare data zorgen we ervoor dat overheidsdata direct terechtkomt in apps en diensten die veel weggebruikers gebruiken.Samen werken we aan betrouwbare informatie voor reizigers, weggebruikers en vervoerders.
Een groep koplopers, bestaande uit gemeenten en provincies die vroegtijdig willen aansluiten, werkt de komende drie jaar uit hoe structureel aan de Europese verplichtingen kan worden voldaan. Daarbij ligt de nadruk op toekomstbestendige oplossingen die haalbaar zijn voor alle gemeenten, landelijk inzetbaar en financieel verantwoord zijn. Tot en met 2028 zijn er geen verplichtingen voor extra investeringen.
Het Rijk stelt 15 miljoen euro beschikbaar aan decentrale overheden om deze gezamenlijke aanpak te ondersteunen. Belangrijke uitvoeringspartners zoals Rijkswaterstaat (RWS), het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata (NTM) en de dataknooppunten NDW en DOVA zijn hierbij nauw betrokken.
Eind 2028 worden op basis van ervaringen en resultaten nieuwe afspraken gemaakt, inclusief over bekostiging, in het Bestuurlijk Overleg Mobiliteit, waarbij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en Rijkswaterstaat (RWS) samenwerken aan een aanpak die op termijn in heel Nederland kan worden toegepast.
Samen vooruit
De koplopersaanpak wordt verder uitgewerkt binnen het DSM. Nadere berichtgeving volgt via de DSM-kanalen.
[1] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2025-38981.html